Nie wiem czy takie hasło komukolwiek z obecnych uczniów przejdzie przez gardło w czasie uroczystości „nowego roku szkolnego” ale zapewne w ich głowach (oraz ich rodziców) takie stwierdzenie może często gościć. 1 września do szkół (po nudnych i obfitujących w opady deszczu wakacjach) pójdą młodzi ludzie aby zdobywać „wiedzę”…
Po pierwsze zachęcam do przeczytania felietonu Jana Hartmana. Po drugie zastanówcie się czy to co pisze autor Newsweeka to prawda (w odniesieniu do Waszych indydwidualnych doświadczeń związanych ze szkolnictwem na różnych poziomach). Po trzecie przygotujcie siebie i swoje dziecina kolejne reformy systemu oświaty, które ciągną się od roku 1999 i końca ich nie widać.
A propos reform. Nie wiem czy wiecie (lekki suchar) ale miłościwie nam panujący rząd chce nasze dzieci (pisze nasze bo wszak wiadomo, że „wszystkie dzieci nasze są„) uszczęśliwić i dać każdemu dziecku…laptopa. Jakim cudem? Nie cudem tylko za pomocą twardej kasiory pochodzącej z opłat operatorów komórkowych za wykorzystywanie częstotliwości.
Nie jest to temat nowy – Premier Tusk już w 2008 roku mówił o potrzebie „informatycznej rewolucji w szkołach”. Pokłosiem tych deklaracji był zespół z szefem kancelarii premiera Tomaszem Arabskim na czele a na szkolenie nauczycieli rząd wysupłał ze kiesy 16 mln zł. Kasę a góra urodziła mysz (ponownie jak to bywa w zakamarkach urzędów wszelakich)
Dobra to co złego w tym, że nasze kochane robaczki dostaną swój malutki komputer? Czyż zamiast krytykować nie powinniśmy krzyczeć unisono „dziękujemy! dziękujemy!”? Otóż nie bo ten pomysł to jedna wielka bzdura – przynajmniej w takim kształcie.
Po pierwsze komputery w szkołach już są. Według danych z MEN w szkołach podstawowych (liczba uczniów 2,1 mln), gimnazjach (liczna uczniów 1,2 mln) i szkołach ponadgimnazjalnych (liczba uczniów 1,4 mln) znajduje się (licząc razem wszystkie szkoły) ponad 500 tys komputerów. No tak powiecie ale łatwo licząc widać, że uczniów w Polsce jest 4,7 mln a komputerów raptem 500 tys więc nadal jest ogromna przepaść (w dodatku zapewne mówimy o zwykłych PC a nie laptopach).
Po drugie komputery są również w większości (80%-95%) polskich gospodarstw domowych. Nie wpływa to ani na poziom nauki ani rozwijania umiejętności za pomocą e-learningu. Domowe komputery służą do „serfowania po internecie i grania” (a czego można było się spodziewać?). Dobra, wróćmy jednak do tych komputerów w szkołach.
No dobrze ale czy słyszeliście żeby komputery w szkołach były wykorzystywane do czegoś więcej poza lekcjami informatyki? Innymi słowy – nawet jeśli zwiększymy liczbę komputerów to czy sam fakt ich pojawienia się w szkołach coś zmieni? A oprócz samych komputerów są rzutniki, ekrany multimedialne…
Po pierwsze nie wszystkie zajęcia muszą odbywać się z użyciem komputerów. Po drugie przy jednym komputerze może usiąść dwóch uczniów. Po trzecie obecne komputery nie są prawie w ogóle wykorzystywane. Powód? Brak kadry (pan od wuefu przy okazji prowadzi kółko komputerowe i ma klucz od „sali komputerowej”) po drugie brak wytycznych, po trzecie brak oprogramowania, materiałów. Po czwarte wyobrażacie sobie 60-cio letniego nauczyciela, który całe życie mazał kredą po tablicy a teraz ma prowadzić multimedialne lekcje?
Efekty eksperymentu z laptopami w szkołach miałem okazje obejrzeć (i posłuchać) podczas spotkania w 2010 roku w ramach projektu „Szkoła 2.0„. Jeden z przedstawicieli szkół (nie będę wymieniać której szkoły) opowiedział jak wyglądało wrzucenie do sal lekcyjnych laptopów i uszczęśliwienie nimi nauczycieli i uczniów. Ano wyglądało tak, że nauczyciel nie mając żadnego doświadczenia traktował laptop jak książkę (kazał czytać tekst z ekranu). Nie było mowy o żadnym efekcie „sieciowym” (czyli, że grupa dzieci coś wykonuje a potem dzieli się wynikami z inną grupą) bo nie było do tego żadnego software’u.
Dodatkową kwestią była sprawa przechowywania sprzętu (zamykana na klucz szafka) co w zasadzie uniemożliwiało korzystanie z komputera poza lekcjami („a po co jeszcze gówniarz coś zniszczy). Ostatnią sprawą banalną była kwestia…ładowania baterii. Laptopy szybko zużywały swoje akumulatory a w klasie nie było gniazdek (kto mógł przewidzieć, że nagle 30 osób będzie chciał korzystać z prądu). Nie będę wspominał o serwisowaniu i podmianie sprzętu (dziecko nie może przecież pozostać bez lapotopa, który jest naprawiany), systemie operacyjnym, przechowywaniu plików (kto kupi te wszystkie serwery?), bezpieczeństwie danych itd…
Podaję powyższy przykład aby pokazać skalę zjawiska i jego złożoność – nie jest problemem kupić za 1 mld złotych laptopy dla 350 tys uczniów. Problemem jest zmiana organizacji pracy w szkole, stworzenie zaplecza, programu (w rozumieniu wytycznych z MEN oraz narzędzi), szkoleń dla nauczycieli oraz systemu serwisowania takiej masy sprzętu (bo on się będzie psuł i to częściej niż w biurze w rękach dorosłej osoby).
Projekt „laptop dla ucznia” ślicznie wygląda na papierze i w ramach kampanii wyborczej będzie być może pełnił rolę zapychania ust przeciwnikom mówiącym, że Minister Hall nic nie zrobiła pozytywnego jeśli chodzi o reformy szkolnictwa poza ustawką ze spuszczonymi spodniami. No przecież dajemy sprzęt, wywalamy kupę kasy – doceńcie to!
Jeśli ktoś by chciał się zapytać „a czy może w innych krajach ktoś nie próbował takiego czegoś – może da się wyciągnąć wnioski bez wydawnia 1 mld złotych?” to odpowiadam: tak, podobny „eksperyment” miał już miejsce. W 2004 roku rumuński rząd subsydiował rozdawanie bonów na zakup komputera (o wartości 200 euro) najbiedniejszym rodzinom wychowującym dzieci w wieku szkolnym. Efekt? Można poczytać w m.in tym raporcie.
„That winning such a voucher substantially increases the likelihood that households own a home computer. As expected, higher rates of computer ownership among winners also led to increased computer use. But computer use was mostly focused on games and appeared to displace the time spent doing homework and reading for pleasure. Moreover, the effect on homework appears to have had real consequences for school performance. We nd that children in household who won a voucher had signi cantly lower school grades in Math, English and Romanian, with most estimates clustered around an e¤ect size of 1/3 of a standard deviation. On the other hand, we estimate that children in household who won a voucher had signi cantly higher scores in a test of computer skills and in self-reported measures of computer uency. There is also evidence that winning a voucher increased cognitive ability, as measured by the Ravens Progressive Matrices test.”
Innymi słowy -badacze nie stwierdzili wpływu na kształcenie (czasami nawet obniżenie wyników) nie ma oprócz zwiększenia umiejętności obsługi komputera. Być może to jest kwestia państwa, być może czasu. Niemniej warto zadać politykom pytanie dlaczego bez przeprowadzenia badań chcą uszczęśliwić nas za 1 mld złotych (z naszych własnych kieszeni)?
Ciekawe wnioski wysuwa Dominik Batorski (jedna z osób pracujących nad Diagnozą Społeczną) – polecam się z nimi zapoznać.
